Verschil tussen horen en luisteren

Het luistert net niet hetzelfde.

Luister of horen.

Het een draait om het ‘ik’, het ander om de ander.

Ik schreef een verhaal over de kracht van luisteren. Vertelde dat luisteren niet aan de orde komt op veel hogescholen en universiteiten, in tegenstelling tot retorica, argumentatie en personal branding, terwijl 60% van onze communicatie bestaat uit luisteren.

Dat wilden ze op sommige van die hogescholen niet horen, want kom op, luisteren wordt studenten in hun collegebankjes wel geleerd, kreeg ik terug. Dat verhaal van mij was kul.

Ik las de woorden, en dacht na.

Ik heb zelf 4,5 jaar op een hogeschool gezeten, de lerarenopleiding. Tijdens die opleiding heb ik nimmer luisterles gehad. Dat geldt ook voor vrienden die studeerden aan de School voor de Journalistiek. Toen ik lesgaf op hogescholen, afdeling communicatiemarketing, nee, ook daar zag ik luisteren niet uitgebreid in de collegeroosters noch in het curriculum terugkomen.

Daarbij speelt iets anders.

Mensen verwarren horen met luisteren.

Horen gaat over ‘ik’, luisteren gaat over de ander.

Om het verschil te duiden.

Iemand begint een gesprek. En terwijl je denkt dat je luistert, ben je al aan het denken. ‘Daar ben ik het (niet) mee eens’. ‘Dit vind ik nergens opslaan’. ‘Jeemig, wat vind ik die gast een eikel’. ‘Hmm, wacht eens even, hoe zal ik hierop reageren’.

Hoor je het?

Daar ben ikniet mee eens en oneens. Hoe zal ik hierop reageren.Ik vind die gast een eikel. Dit vind ik nergens op slaan.

Als je hoort, gaat het om jou. Als je luistert gaat het om de ander. Dan verplaatst jij je in die ander. Bekijk je de wereld vanuit zijn perspectief, vanuit zijn gevoelens, vanuit zijn frame.

Luisteren gaat niet om het horen van de ander, maar of de ander zich gehoord en daarmee gezien en begrepen voelt.

Luisteren gaat om wat die ander niet zegt. Om begrijpen wat achter zijn woorden verborgen zit. Welke gevoelens, welke verlangens, welke emoties.

Zie het als die ijsschots. Wat boven het water uitsteekt, is letterlijk wat je hoort, wat letterlijk is gezegd. Onder het wateroppervlak ligt een veel groter deel van die ijsberg, en daar vind je wat de ander voelt (zijn emoties) en bedoelt, de subtekst, datgene wat niet is uitgesproken maar wat je uit iemands woorden kunt opmaken.

Het gaat om het verschil tussen zintuigen en zin.

Horen doe je met je oren.

Luisteren doe je met je oren, je verstand én je gevoel. Het is voelwaardig horen.

Best lastig dat goed luisteren, zeker weten. De belangrijkste blokkade: je hoofd zit tjokvol afleidende gedachten waardoor je niet echt oprecht kunt luisteren (‘wat eten we vanavond’, ‘ik moet mijn vriendin nog feliciteren met haar verjaardag’, ‘wie haalt vanavond Selver van de crêche).

Dat is nog niet alles.

In je hoofd zitten ook nog eens kilo’s vooroordelen, emoties en aannames die goed luisteren verhinderen, en je direct in het defensief (‘wat een eikel, bekijk het maar’), in een Florence Nightendale-impuls (‘oh wat erg voor je, ik zal je helpen’) of ‘laat maar-houding doen schieten.

Hopelijk ben jij je bewust van die luistervalkuilen. Hoe beter jij die kent, hoe beter jij kunt luisteren. Want luisteren kun je leren. Door af te leren wat je nu verkeerd doet. En alweer, dat klinkt makkelijker dan het is.

Probeer het maar eens.

Stofzuig voorafgaand ieder gesprek je hoofd. Afdwalende gedachten, aannames en oordelen, weg ermee. Veeg ook al je kennis uit je brein. Stap blanco in een gesprek. Omarm het niet-weten.

Luister dan naar Steven Covey.

Die zei ooit: ga niet luisteren om te reageren, maar ga luisteren om te begrijpen. Zodat je snapt wat de ander echt bedoelt.

Houd dus je mond en luister. Blijf nieuwsgierig in plaats van bevooroordeeld. Laat de ander uitpraten, stel tussendoor open vragen en vraag door, met nog meer narratieve vragen, om te checken of je echt begrijpt wat de ander bedoelt.

Want dat is zo fijn.

Als je echt naar iemand luistert, geef je hem/haar oprechte aandacht. Dat is het grootste geschenk dat je iemand kunt geven. Omdat hij zich gehoord voelt. Omdat hij echt het idee krijgt dat je in hem of zijn ideeën en verhalen bent geïnteresseerd.

Door echt te luisteren, creëer je vertrouwen. Maak je een connectie. En als je een connectie met iemand hebt, kun je met elkaar een relatie opbouwen. 

Probeer maar eens.

Make love not content.